SOKOBANJA METEORIT, tim je imenom nauka pozdravila novog gosta, što se onomlane na srpsku zemlju spustio, saopštava Josif Pancic u svome radu koji je štampan 1880. godine. To je prvi meteorit, (Olivin-hipestehondrit), koji je u Srbiju pao 13. oktobra, 1877. godine, u 14 sati.
"SOKOBANJA METEORIT, tim je imenom nauka pozdravila novog gosta, što se onomlane na srpsku zemlju spustio", saopštava Josif Pancic u svome radu koji je štampan 1880. godine.
To je prvi meteorit, (Olivin-hipestehondrit), koji je u Srbiju pao 13. oktobra, 1877. godine, u 14 sati. Pancic je opisao sve detalje koje je saznao od ocevidaca, koji su pratili sve pojave koje su prethodile spuštanju meteorita. Prvo su se cule tri jake eksplozije, zatim se pojavio gust oblak dima i uz tutnjavu se culo zviždanje meteorskog kamenja kroz vazduh. Padala je kamena kiša, a užarena kugla se videla na daljini od 60 km. Prostor na kome se kamenje rasulo zauzima veliki trougao izmedju sela Šarbanovac, na severu banjske kotline, Sokobanje južno i planine Device, na istoku, a primerci su sakupljani na podrucju od 16 km. u dužini i do 4 km. u širini. Najveci kamen pao je severno od Sokobanje, na njivu Ðoke Živkovica, ispod Padine i Šume i težio je 38 kg. Drugi, po težini, pao je severozapadno od Sokobanje, u kušini na Vukašinovom polju i težio je 16,310 kg. Treci je pao istocno od Šarbanovca, na njivu Milete Jeftica.
Meteorit od 16,286 kg. cuva se u Prirodnjackom muzeju u Beogradu, a ostali se nalaze: u Britanskom muzeju, u Prirodnjackim muzejima u Parizu i Becu, zatim Madjarskom nacionalnom muzeju, u Nacionalnim muzejima u Vašingtonu i Pragu, u Minerološko petrografskom muzeju u Zagrebu i Zemaljskom muzeju u Sarajevu.
Sakupljeno je preko 49 kg. meteorita, a pretpostavlja se da je palo od 75 do 80 kg. Meteorit sa slike cuva se u Narodnoj biblioteci "Stevan Sremac" u Sokobanji i gosti Sokobanje i biblioteke ga mogu videti svakog radnog dana.
priredio:
Vladimir S. Putnik
