Svake godine, 7. jula, u okviru manifestacije "Sveti Jovan Biljober", u Sokobanji, koja traje od 2. do 15. jula, (Sajam lekovitog bilja, meda i zdrave hrane), organizuje se izlet na planinu Rtanj, a poseban doživljaj je uspinjanje na vrh, Šiljak (1560m). Veliki broj turista, iz svih krajeva Srbije, dolazi za ovu priliku u Sokobanju kako bi uzeli učešća u izletu i branju lekovitog bilja na padinama Rtnja.
Rtanj je planina u okviru Karpato-balkanskog planinskog sistema istočne Srbije, a posebnom impozantnošću se odlikuje njegov morfostrukturni reljef u okviru koga se izdvaja visoki planinski greben Kusak-Golemi vrh (1405 m) sa krečnjačkom piramidom Šiljkom (1560 m), koja je najviši vrh ove planine. Rtanj se može posmatrati iz većeg dela Srbije, a sa druge strane sa vrha Šiljka, tokom vedrih dana, vidi se deo Srbije sve do Save i Dunava na severu, do Kopaonika na jugozapadu, Suve planine na jugu i Stare planine na istoku. Dr Jovan Cvijić je, između ostalog, o Rtnju zabeležio i ovo: "Nijedna planina i nijedan planinski vrh u Srbiji ne čine toliko dubok utisak na promatrača kao Rtanj sa Šiljkom. U njemu su združeni mirnoća, veličina i simetrija. Njegov glavni masivan greben od 5,6 km dužine mirno se diže sa široke podloge, gorostasan i završuje se skoro pravilnom kupolom Šiljka... Ima u njemu individualnog i imponujućeg, kao u velikim ličnostima."
Vrh šiljka je poslužio i kao inspiracija pesniku i slikaru Đuri Jakšiću, tokom službovanja u Podgorcu i Sumrakovcu, za prve stihove pesme Otadžbina: "I ovaj kamen zemlje Srbije, što preteć Suncu dere kroz oblak..." A pesnik Dobrica Erić je, uspevši se na Šiljak, zapisao ove stihove: "Podižem ruku, laku kao pero i potpisujem se na nebeskom svodu. Bistrom, kao malo Vrmdžansko jezero, na kojem rtanjska stada piju vodu."
Na Šiljku, najvišem vrhu Rtnja, je 1935. godine, nakon smrti Julijusa Minha, vlasnika rudnika "Rtanj", izgrađena crkvica-kapela, a u njenoj izgradnji učestvovalo je oko 1.000 radnika, (sav potreban materijal i kamen za izgradnju dopreman je na vrh Rtnja magarcima) i od tada je postala simbol ove planine. Crkvicu je podigla Julijusova supruga, Greta Minh, u znak sećanja na muža i osveštana je 1936. godine. Porodica Minh je bila vlasnik rudnika "Rtanj" sve dok ga nisu "oslobodili" partizani, (Prle i Tihi, možda - prim.aut.), a Greta je sve do svoje smrti, 1947.g. živela kod porodica Stamenković i Radenković u naselju Ilino na Rrtnju. Nažalost, savremeni tragači za zlatom, verujući u priče o zakopanom blagu u kapeli, razrušili su ovu građevinu i samo deo istočnog zida još odoleva zubu vremena.
Od podnožja Rtnja, atari sela Mužinac i Šarbanovac, (oko 800 m), do Šiljka stiže se za oko 3 sata pešačenja, a sav trud i zamor biće nagrađeni veličanstvenim pogledom sa vrha planine na sve strane Srbije. Za iskrene ljubitelje prirode i avanturiste ovo izletište je pravi raj. Mesne zajednice Šarbanovac, Mužinac i Vrmdža i njihovi žitelji, svake godine se potrude da turistima i planinarima ničeg ne nedostane, od hrane i pića, a bude i muzike, pa se narodna svetkovina i veselje produže do večernjih sati. U blizini ovog izletišta nalaze se Vrmdžansko jezero i stari Vrmdžanski grad iz ranog srednjeg veka, koje svakako vredi posetiti kako bi "Severna avantura" bila potpuna. Iz Sokobanje se polazi organizovano, autobusima, a sva obaveštenja i rezervacije mogu se dobiti od službenika Organizacije za turizam, kulturu i sport Sokobanja.
Vidimo se na Šiljku!
* * *
autor:
16:15 23.12.2008 Vladimir S. Putnik
